شیخ مفید و تاریخ نگاری اسلامی

شاخصه های تاریخ نگاری فاطمیان در گفتمان تاریخ نگاری اسلامی

تحقیق دربارة تاریخ­نگاری اسماعیلیان به دلیل ازمیان‌رفتن حجم قابل‌توجهی از آثار آنان، در میان پژوهشگران این حوزه از اقبال کمتری برخوردار بوده است. با بررسی معدود آثارِ باقی­مانده از مورخان اسماعیلی­مذهب و بازسازی تصویری کلی از آثار مفقودشدة آنان براساس منابع دیگر، پژوهش در تاریخ­نگاری این فرقه تا حدودی امکان­پذیر می­گردد. اهمیّت این پژوهش به این علت است که تاریخ­نگاری اسماعیلیان از منظر فاعلیّتِ...

نقش تاریخ در مجادلات کلامی شیخ مفید پیرامون واقعه جمل

کتاب الجمل با هدف اثبات حقانیت امام علی(ع) در جنگ جمل نگاشته شد. نظرات کلامی فرقِ معاصر شیخ مفید نسبت به این واقعه، در ترغیب او برای تألیف این تک‌ نگاری وگزینش او از روایات تاریخیِ نبرد جمل مؤثر بود. پرسش این است که شیخ مفید متأثر از کدام شرایط فکریِ زمانه و با تأکید بر چه شاخصه‌هایی روایات جنگ جمل را گرد آورد و هدف خود را از تألیف کتاب تحقق بخشید؟ نتیجۀ این پژوهش، متکی بر تحلیل متنِ کتاب ...

بینش و نگرش در تاریخ نگاری اسلامی

یک کتاب مرجع در تاریخ نگاری اسلامی

جایگاه علمی زنان در تاریخ نگاری اسلامی

چکیده: میراث مکتوب ما نشان می دهد که جامعه زنان در گذشته، از صحنه روایت وثبت نقش تاریخی خود غایب بوده اند و در این غییب تاریخی، مردان بودند که تاریخ آنان را نوشته اند. از این رو می توان گفت: تاریخ نگاری زنان نیز، «تاریخ مذکّر» بوده است. چرا تاریخ زنان را مردان نوشته اند؟ چرا تا یکصد سال اخیر حتی یک مورخ و یک اثر تاریخ نگاری معتبر از زنان دیده نمی شود، چنانکه فیلسوف و متکلم وادیب وفقیه برجسته نیز...

مبانی تفسیری شیخ مفید ره

در کنار تلاش‌های ستودنی پژوهشگرانی که نقش قرآن را در آثار شیخ مفید، برجسته نموده‌اند، هنوز مشی تفسیری او، آن‌گونه که شایستۀ این شخصیت بزرگ است، معرّفی نشده است. او عقل‌مدارانه و با تکیه بر معارف ناب اهل بیت:، روایات تفسیری را در تبیین قرآن به‌کار بست و در هر جا که نیاز بود، به تحلیل و نقد آنها پرداخت. طبیعی است که این الگوی تفسیری نظام‌مند، بدون داشتن مبانی درست و پایبندی به آن در فرآیند تفسیر، ...